Gerçek Kökenini Öğrendiğinizde Etimolojiye Aşık Olacak ve Aklınızı Açacak Harika Sözler
Tüm dünyada kullanılan binlerce kelimenin nereden geldiğini inceleyen bilim dalına ‘etimoloji’ denir. Twitter’da yer alan Etimoloji sayfası, günlük hayatımızda hâlâ kullandığımız ve unutulmaya yüz tutmuş sıra dışı sözcükler ve bu sözcüklerin ardındaki öykülerle kökenlerini insanlarla paylaşıyor.
Kökenleriyle ufkunuzu sonsuzluğa açacak bilgilere ulaşabileceğiniz yeni kelimelere hoş geldiniz! ?
Kaynak:Etimoloji Twitter sayfası
Etimoloji, diğer adıyla etimoloji, bir kelimenin kökenini, hangi dile ait olduğunu, ne zaman ortaya çıktığını, anlam ve ses bakımından geçirdiği dönüşümleri inceleyen bilim dalıdır.
Örneğin ‘etimoloji’ kelimesinin kökenine bakacak olursak, Fransızca’da tamamen aynı anlama gelen ‘étymologie’ kelimesinden Türkçe’ye çevrilmiş ve bilindiği kadarıyla ilk olarak 1910 yılında kullanılmıştır. Kökeni, akıl, bilim ve kelime anlamına gelen λόγος (lógos) sonekinin orijinal, gerçek, doğru anlamına gelen έτυμον (étymon) köküne eklenmesinden türetilmiştir.
Günlük hayatımızda bazen kullandığımız bazen de unuttuğumuz kelimelerin ilginç kökenlerini Twitter’ın Etimoloji sayfasında paylaşan Erhan İdiz, kendini kelimelere ve edebiyata adamış bir yazar.
İdiz, ‘Kelimelerin Başladığı Yer’ adlı kitabında etimolojiye dair harika bilgilerini Twitter’da paylaşarak hepimizi aydınlatıyor.
sayfa buradantakip edebilirsin.
1. Dul, unuttuğumuz kelimelerden biri. Moğolcadan dilimize giren dulda; Gölge himaye anlamına gelir.
Anadolu’da ‘yağmur, güneş ve rüzgarın etkileyemeyeceği tenha yer’ anlamında kullanılmaktadır.
“Yiğit, yiğit dul kadında saklanır.
Ovalarda gölge yok, dal yok.”Karacaoğlan
2. Gospel aslında Farsça bir gezegen adıdır. Bu gezegeni görmek müjdenin başlangıcı olarak kabul edildiğinden, müjde kelimesi zamanla “müjde” anlamını almıştır.
Müjdenin gezegeni de bildiğimiz Jüpiter’dir. Her zamanki müjde, birçok insan için hala uzak bir gezegen adı olabilir.
müjde sözü yanlış Müjde aslında iyi haber demektir. Bu yüzden sadece müjde kelimesini kullanmak yeterlidir.
Bugün güzel bir haber aldım. ✅
Bugün güzel bir haber aldım. ❌
3. Yeşilimsi toprak rengi olarak bildiğimiz haki, Farsça haki “toprak”tan gelir. Haki; Arazi, arazi ile ilgili, arazi ile ilgili anlamındadır.
Bazen bir kişiyi tarif etmek için de kullanılır. İnsanlar nereden geldiklerini unutmasınlar diye haki olarak adlandırılır. dünyevi
4. Hayranlık ve hayranlık sözcükleri kökten gelir. Her iki kelime de dilimize Arapçadan girmiştir.
İnsanları kalabalıktan ayıran hayrettir. Şaşırtıcı olan hayranlıktır.
“Şaşırmadan hayran olunmaz.” diyor eskiler.
5. Pâre, modül demektir. Farsçadan dilimize giren kelimeden türetilen diğer kelimeler:
Karaciğer:Ciğerinizin bir köşesi gibi sevdiğiniz çocuk vs.
Berfpare:kar tanesi
Hezarpare:bin adet
Mehpare:ay parçası
yekpare:Bir modül, bütün.
Soyma da var. Aşıklar en iyisini bilir. 🙂
6. Dilimize Arapçadan giren Müdârâ; İyi yaşamak, güler yüzle yönetmek demektir.
Bazı insanları sevmiyoruz ama yine de onlardan gelebilecek kötülüklere karşı iyi geçinmeye çalışıyoruz. Buna mudra denir.
Bazen gülen yüz sevmek için değil, kötünün şerrinden korunmak içindir.
7. Hanya, “Görmek Hanya, Konya” tabiriyle Girit adasında yer alan bir şehirdir. Girit, Osmanlı döneminde bir sürgün yeri olduğu için bu tip olarak anılmıştır.
Deyimin anlamı, bir işin doğru yönünü anlayarak aklını başına toplamak ve akıl sahibi olmaktır.
8. İnsan kulağının duyduğu her titreşime ses adını verdi. Bu seste ahenk yoksa gürültü; Bir uyum ve hoşluk varsa adını Ezgi koymuş.
Melodi; Melodi, Eski Türkçede popüler olan ve belirli kurallara göre düzenlenmiş ses dizisi anlamına gelir.
9. Öğretmenim, Türkçe öğ “akıl, anlayış” kökünden türemiştir. Bilim, sanat dallarında bildiklerini öğretmeyi meslek edinmiş kişidir. Öğretim de kökten gelir.
Bazı öğretmenler yolumuzu aydınlatır. Gana’da bir öğretmen öğrencilerine Microsoft Word’ü açıklıyor.
10. Anne; çocuk dilinden türetilen bir kelime. Daha sonra dilimize yerleşen “anne” kelimesinin yerine Eski Türkçede “ög” kullanılmıştır.
Böylece anneye Ög adı verildi. Bu yüzden annesi ölen çocuğa “öğ”süz de denilirdi.
“Anne, kimse mutsuzsa mutlu değildir. Kıymetli annelerimizin Anneler Günü kutlu olsun!
Bu hafta en sevdiğiniz kelime neydi? Yorumlara git…
